Bệnh não úng thủy hay còn gọi là tràn dịch não là căn bệnh nguy hiểm gây ra bởi lượng dịch lớn bao quanh não, tạo thành áp lực lớn bên trong hộp sọ gây tổn thương nghiêm trọng tới não bộ. Hiện tượng này xuất hiện do sự tích tụ quá nhiều chất dịch bên trong hộp sọ. Nếu không chữa trị kịp thời, nó sẽ khiến người bệnh bị khuyết tật cả về thể chất và tinh thần, làm tổn thương não vĩnh viễn, không thể phục hồi.
Mẹ bầu khi đang mang thai bị mắc quai bị hoặc cúm rubella có nguy cơ cao gây ra dị tật bẩm sinh này ở trẻ. Kích thước của khối lượng dịch não tủy ngày một tăng nhưng hộp sọ chỉ phát triển đến một mức nhất định. Ở người bình thường, não và xương sống được dịch não tủy bao quanh để cung cấp chất dinh dưỡng đồng thời loại bỏ những chất cặn bã. Dịch não tủy liên tục được não và xương sống sản xuất ra (khoảng gần 600ml/ngày), phần dịch não tủy cũ sẽ được loại bỏ qua các mạch máu. Tuy nhiên, khi quá trình này bị gián đoạn, dịch não tủy bị ứ đọng gây tràn dịch não.
CÁC TRIỆU CHỨNG Ở TRẺ MẮC BỆNH NÃO ÚNG THỦY
Ở trẻ nhỏ do các khớp sọ chưa đóng kín nên triệu chứng dễ thấy nhất đó là kích thước của đầu to lên nhanh bất thường. Ngoài ra thóp trước cũng giãn to và căng hơn, các mạch máu da đầu cũng giãn to hơn bình thường. Trán trẻ rất rộng. Mắt thường ở tư thế nhìn xuống. Ngoài những biểu hiện trên, trẻ rất hay giật mình thậm chí khi nghe một tiếng động hoặc âm thanh rất nhỏ. Trẻ rất khó bú, rất hay bị sặc sữa hoặc nôn vọt. Trẻ rất khó ngủ, hay khóc, khi nằm đầu ngẹo sang một bên. Hành vi ngày càng chậm dần, tay trẻ thường nắm rất chặt. Ở trẻ lớn hơn, khi các khớp sọ đã đóng kín một phần, dấu hiệu đầu to khó nhận biết hơn. Các triệu chứng gợi ý là dễ kích thích, khó chịu, mệt mỏi, chán ăn, nôn mửa, hay nhức đầu.
Cậu bé Emon 2 tuổi đến từ miền nam Bangladesh bị tràn dịch não dẫn đến đầu bé to gấp 3 so với bình thường và nặng khoảng 9kg. Khi chào đời, phần đầu của Emon chỉ có kích thước to hơn so bình thường một chút, nhưng trong vòng 2 năm, do lượng dịch não tăng nên kích thước đầu không ngừng mở rộng. Hiện tại phần đầu của bé to gấp 3 lần so với đầu người bình thường và nặng khoảng 9kg. Dù đã 2 tuổi nhưng bé vẫn chưa biết đi, chưa biết nói, và không thể cử động chân tay, đầu bé to như quả bóng vì bệnh não úng thủy. Điều đó có nghĩa mọi sinh hoạt của Emon phải nhờ đến sự giúp đỡ của bố mẹ.
Một trường hợp khác là bé Roona Begum cũng đến từ Ấn Độ bị não úng thủy, may mắn là bé đã được tiến hành phẫu thuật nhờ sự đóng góp của nhiều nhà hảo tâm trên thế giới. Cô bé cũng bị chuẩn đoán bị não úng thủy khi phần đầu có kích thước chu vi khoảng 94cm. Dị tật này đã gây áp lực lên não của Roona và khiến cô bé không thể ngồi thẳng được. Tuy nhiên, sau 5 cuộc phẫu thuật tại một bệnh viện ở New Delhi, các chất lỏng dư thừa trong não của Roona đã được rút bớt và hiện tại vòng đầu của bé giảm còn khoảng 58cm lớn hơn từ 38 cm đến 48 cm so với mức trung bình.
CÁCH ĐIỀU TRỊ BỆNH NÃO ÚNG THỦY
- Bác sĩ có thể dùng các thuốc giúp tạm thời làm ngưng sản xuất dịch não tủy như acetazolamide và thuốc furosemide. Tuy nhiên tác dụng lâu dài của các thuốc này rất hạn chế.
- Hầu hết các trường hợp não úng thủy điều cần được điều trị ngoại khoa nhằm dẫn lưu dịch não tủy ra khỏi não.
